نحوه کار با GPS
GPS چیست؟
دستگاه GPS همانند یک دستگاه تلفن همراه است با این تفاوت که بهجای آنکه سیگنالهای رادیویی را از شرکتهای مخابراتی دریافت کند، آنها را از ماهوارههایی که در مدار زمین هستند دریافت میکند. با دریافت این سیگنالها از ماهوارهها، دستگاه GPS قادر است که موقعیت دقیق شما روی کره زمین را محاسبه کند. GPS این موقعیت را در قالب مختصات – دو عدد طولانی – ذخیره میکند. یکی از این اعداد میگوید که چقدر در جهت شرقی یا غربی قرار دارید – این عدد طول جغرافیایی (longitude) نامیده میشود. عدد دوم نیز موید اینست که چقدر در جهت شمالی یا جنوبی قرار دارید – این عدد عرض جغرافیایی (latitude) خوانده میشود. هر نقطه روی زمین یک مختصات جغرافیایی منحصربهفرد دارد.
برای مثال: -8.639298 Latitude, 116.311607 Longitude موقعیتی در لومبوک اندونزی است.
روشنکردن GPS
قبل از اینکه GPS خود را روشن کنید، بیرون بروید در جایی که دید کاملی به آسمان داشته باشید. چون GPS با دریافت سیگنال از ماهوارهها موقعیت شما را تعیین میکند. GPS ها در محیطهای مسقف و در داخل خانه کار نمیکنند.
دکمه خاموش/روشن دستگاه GPS را فشار دهید و نگه دارید. در این حالت GPS شروع به کار میکند و صفحه ماهوارهها (Satellites) را نشان خواهد داد. در این حالت، دستگاه GPS شما به دنبال سیگنالهای ماهوارهای میگردد. هنگامی که به سه ماهواره یا بیشتر متصل شود، دستگاه موقعیت شما را تشخیص میدهد.
دستگاه به محض تشخیص موقعیت مکانی شما، به صفحه ماهواره میرود و منوی اصلی (Main menu) را مشاهده خواهید کرد.
ناوبری با GPS
- دستگاه GPS صفحهها و منوهای مختلفی دارد که به شما اجازه انجام کارهای مختلف را میدهد. اگر به صفحه ماهوارهها بروید، میببینید که به سه ماهواره یا بیشتر متصل هستید. در قسمتی از صفحه نمایش دستگاه نیز مختصات شما نشان داده میشود: عرض (latitude) و طول (longitude) جغرافیایی.
- به صفحه نقشه (Map) بروید تا نقشه جایی که هستید را ببینید. اگر نقشههای OSM را به GPS خود اضافه کرده باشید، میتوانید جادهها و اماکن را ببینید. در غیر این صورت، یک صفحه خالی میبینید. با فشردن دکمههای فلش بالا و پایین در سمت چپ دستگاه زوم را زیاد و کم کنید.
ردها (Tracks) و نقاط بینراهی (Waypoints)
GPS بطور کلی دو نوع اطلاعات را ثبت میکند که برای ایجاد نقشه یا ذخیره مختصات مکان مفید هستند. اول اینکه به شما اجازه میدهد که موقعیت مکانیتان را در حافظه GPS ذخیره کنید. هنگامی که مکانی را ذخیره میکنید، مختصات آن همراه با یک نام ذخیره میشود. بهعنوان مثال، اولین نقطه ذخیرهشده 001 نامگذاری میشود، دومی 002 و الیآخر.
وقتی که نقطهای را ذخیره میکنید میتوانید عددش را روی کاغذ بنویسید و در کنار آن یادداشتی دربارهاش بنویسید یا هر خصوصیت یا شاخصی که باید دانست را کنارش بیاورید. به مکانهای ذخیرهشده در دستگاه GPS waypoint میگویند. در فارسی نیز به آن نقطه بینراهی گفتهاند.
دوم، دستگاه GPS قادر است مسیر (رد هم گفته میشود) ذخیره کند. درحالیکه نقطه بینراهی فقط یک موقعیت را ذخیره میکند، با داشتن قابلیت ثبت ردهای GPS میتوانیم دنبالهای از موقعیتهای حرکت خود را ذخیره کنیم. برای مثال، هر یک ثانیه یا هر یک متر موقعیتمان درون مسیر ذخیره میشود که منجر به ایجاد دنبالهای از نقطهها میشود که رد حرکت ما را نشان میدهد. ردها برای کشیدن نقشه اشیایی که بهصورت خط یا شکل نمایش داده میشوند مانند مسیر یک راه یا شکل یک زمین به کار میروند.
شکل 155 – ردگیری برداشتهای GPS
ذخیرهسازی موقعیت خود
- برای ذخیره موقعیت فعلی خود به عنوان یک waypoint، روی دکمه X کلیک کنید تا به Main Menu (منوی اصلی) برسید. با استفاده از جویاستیک، نشانگر را روی Mark ببرید تا روی صفحه انتخاب شود. دکمه جویاستیک را فشار دهید تا صفحه Save Waypoint باز شود. همچنین میتوانید دکمه جویاستیک را در هر صفحه فشار دهید تا صفحه Save Waypoint باز شود. پس از ذخیره این نقطه، شاید بخواهید روی کاغذ همراه با اطلاعات تکمیلی درباره این شی را ثبت کنید. امکاناتی برای ثبت اطلاعاتی همچون زمان (time) و تاریخ (date) ضبط این نقطه وهمچنین ارتفاع آن (altitude) وجود دارد. پس از ذخیره این نقطه، صفحه نقشه مجددا برگردید، حالا باید نقطه را روی نقشه ببینید.
روشنکردن ثبت مسیر
- حالا که آموختیم چگونه نقاط را ذخیره کنیم، نوبت به آموزش نحوه روشن و خاموش کردن ثبت مسیر (ردنگاری) میرسد. هنگامی که ضبط مسیر روشن است، دستگاه بهصورت خودکار مسیر حرکتتان را ضبط میکند. در انجام این فرایند ،بهتر است که ضبط را هنگام شروع نقشهکشی روشن و سپس در پایان کار آن را خاموش کنید. پس از این مرحله، میتوانید مسیر را در یک کامپیوتر باز کنید و مسیری که در نقشه کشیدید را ببینید. اگر میخواهید مسیر یک جاده را رسم کنید، بهتر است که در ابتدا و انتهای جاده نقطه بینراهی ذخیره کنید و در دفترچه یادداشت نام و نوع جاده، و هرگونه اطلاعات مهم دیگر در مورد جاده را بنویسید.
- برای روشن کردن ضبط مسیر بر روی دستگاه GPSاتان، چند بار روی دکمه X کلیک کنید تا به صفحهای به نام Track Log (ثبت مسیر) برسید.
- برای روشنکردن ضبط، جویاستیک را حرکت دهید تا حالت On(روشن) انتخاب شود و سپس جویاستیک را به پایین فشار دهید. اکنون مسیر شما در حال ضبطشدن است.
- در گزینهSet up (تنظیم)، همچنین میتوانید تناوب زمانی یا مکانی (فاصله مسافتی) ضبط را تنظیم کنید. تناوب زمانی به GPS فرمان میدهد که موقعیت شما را با تناوب مشخصشده ضبط کند. اگر در GPSتان کارت حافظه داشته باشید، بهتر است که آن را روی ۱ ثانیه تنظیم کنید، به این معنی که موقعیت جدید شما هر ثانیه در ردنگاره ثبت میشود. این حالت در زمانی که به نقشهبرداری با جزئیات بالا نیاز دارید مفید خواهد بود.
- برای رفتن به صفحه نقشه، دکمه X دستگاه را فشار دهید. همینطور که حرکت میکنید، خواهید دید که رد حرکت شما بهصورت یک سری از نقاط نشان داده میشود.
کپیکردن نقاط بینراهی و مسیرها به کامپیوتر
هنگامی که نقشهبرداری با GPS را به پایان رساندید، بایستی نقاط و مسیرها را به کامپیوتر خود منتقل کنید تا بتوانید آنها را در JOSM باز کنید.
یکی از روشهای انتقال نقاط بینراهی و مسیرها، استفاده از نرمافزار رایگان BaseCamp است که خود Garmin فراهم میکند. میتوانید آن را در اینترنت براحتی دانلود کنید. با این حال، در این بخش ما از نرمافزاری به نام GPSBabel استفاده خواهیم کرد که قابلیتهای بیشتری ارائه میکند.
وصل کردن GPS به کامپیوتر
- ابتدا، ضبط مسیر را در دستگاه GPS خاموش کنید. برای این کار به صفحه track بروید و گزینه Off را انتخاب کنید.
- دستگاه GPS را با کابل به کامپیوتر خود وصل کنید. یک سر کابل باید به درگاه USB کامپیوتر، و سر دیگر به پشت GPS، وصل شود. برای ادامه کار GPS باید روشن شود تا بتوانید نقاط و مسیرها را کپی کند.
نصب درایورهای GPS
- ممکن است لازم باشد درایورهای GPS را روی کامپیوتر خود نصب کنید. میتوانید درایورها را از وبسایت Garmin دانلود کنید.
- برای دانلود فایل نصب روی Download کلیک کنید. آن را روی کامپیوتر پیدا کنید و برای نصب روی آن دوبارکلیک کنید.
دریافت برنامه نصب GPSBabel
- GPSBabel برنامهای است که با آن میتوانیم داده را از GPS روی کامپیوتر بازکنیم.
- اگر برنامه GPSbabel را اکنون در سیستم اتان ندارید، مرورگر وب خود را باز کنید و به www.gpsbabel.org بروید.
- روی Downloads در بالای صفحه کلیک کنید.
- به پایین صفحه بروید. اگر روی رایانهتان ویندوز نصب کردهاید، باید فایل نصب برای Windows را دانلود کنید. روی GPSBabel-x.x.x-Setup.exe کلیک کنید. فایل روی رایانهتان دانلود خواهد شد.
نصب GPSBabel
- محل فایل نصب GPSBabel را در رایانه خود پیدا کنید. برای نصبش روی آن دوبارکلیک کنید.
- روی Next کلیک کنید.
- روی I accept (میپذیرم) و سپس Next کلیک کنید.
- به کلیککردن روی Next ادامه دهید تا زمانی که برنامه نصب شود.
- هنگامی که نصب برنامه به پایان رسید، روی Finish کلیک کنید تا GPSBabel شروع شود.
کپی کردن مسیرها و نقطههای بینراهی
- در ابتدا، درون دایره کنار کلمه Device(دستگاه) در بالای پنجره کلیک کنید.
- در منوی بازشو در قسمت نام Format گزینهGarmin serial/USB protocol را انتخاب کنید.
- به پایین بروید تا به وسطهای پنجره برسید، در قسمت Output (خروجی)، از منوی بازشو با نام Format گزینه GPX XML را انتخاب کنید:
- روی File Name کلیک کنید و برای فایل ذخیرهشده خود یک نام بنویسید، بخاطر داشته باشید این نام باید نامی باشد که داده را توصیف کند، مانند تاریخ و محل آن. بهعنوان مثال، jakarta-07-07-2011
- مطمئن شوید که GPS شما به کامپیوتر وصل شده و روشن است.
- روی Apply (بهکارگیری) در گوشه پایین راست پنجره کلیک کنید.
- اگر همهچیز خوب پیش برود، باید نوار پیشرفت روی صفحه در حال پرشدن باشد، که نشان میدهد در حال بازیابی داده از GPS است. وقتی که به پایان رسید، نقاط و مسیر شما در فایلی که انتخاب کردید ذخیره خواهد شد.
بازکردن در JOSM
- اکنون محیط JOSM را باز کنید. از منوی بالا روی File و سپس روی Open… کلیک کنید.
- فایلی را که با GPSBabel ایجاد کردهاید پیدا و آن را انتخاب کنید. روی Open کلیک کنید.
- حالا باید نقاط و مسیرهای خود را ببینید که در JOSM بارگذاری شدهاند.
داده OpenStreetMap
سایت OpenStreetMap پایگاهداده بزرگی از داده های جغرافیایی رایگان و آزاد است. اما چطور به این داده دسترسی پیدا کنیم؟ در این بخش درباره اینکه داده OSM چگونه سازماندهی شده و شما چطور میتوانید به داده موردنظرتان دست یابید و از آن استفاده کنید، با جزئیات بیشتری صحبت میکنیم.